Podział majątku po rozwodzie

Na czym polega podział majątku po rozwodzie

Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami, o ile małżonkowie nie postanowią inaczej w umowie, wraz z momentem zawarcia małżeństwa automatycznie powstaje wspólność majątkowa, obejmująca wszystkie składniki majątkowe nabyte w trakcie trwania małżeństwa.

Zasady podziału majątku po rozwodzie regulują przepisy Ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, a od strony formalności z tym związanych (np. właściwości sądu, sposób sporządzenia wniosku i przeprowadzenia sprawy o podział majątku) Kodeks Postępowania Cywilnego.

Co wchodzi w skład majątku wspólnego

Do majątku wspólnego wchodzą w szczególności:

• środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego;
• wierzytelności;
• wynagrodzenie za pracę i dochody z działalności zarobkowej każdego z małżonków;
• dochody z majątku wspólnego małżonków, w tym również z majątku osobistego każdego z małżonków;
• prawa nabyte wskutek zasiedzenia;
• spółdzielcze prawo do lokalu;
• prawo do lokalu na podstawie umowy najmu.

W jaki sposób można dokonać podziału majątku po rozwodzie?

Podział majątku wspólnego po rozwodzie może być dokonany na trzy sposoby:

1. Poprzez zawarcie zwykłej umowy pisemnej – w przypadku gdy w skład majątku wspólnego nie wchodzą nieruchomości ani żadne prawa, do których zbycia wymagana jest forma aktu notarialnego.
2. Poprzez zawarcie umowy w formie aktu notarialnego – jeśli w skład majątku wspólnego wchodzą nieruchomości lub inne składniki, do których zbycia wymagana jest forma aktu notarialnego, oraz gdy między byłymi małżonkami istnieje zgoda co do sposobu podziału majątku.
3. Na drodze postępowania sądowego – gdy między małżonkami nie ma zgody co do sposobu podziału majątku.

Kiedy można dokonać podziału majątku wspólnego

Podziału wspólnego majątku małżonków można dokonać jedynie w ściśle określonych sytuacjach, zazwyczaj . po ustaniu wspólności majątkowej, mającej miejsce w przypadku gdy:

• orzeczony zostaje rozwód lub separacja,
• śmierci jednego z małżonków,
• podpisania intercyzy,
• ubezwłasnowolnienia małżonka lub jego upadłości.

Podział majątku po rozwodzie nie musi być równy

Małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, ale mogą podzielić się nim dowolnie. Dlatego choć najczęściej podział majątku po rozwodzie dokonywany jest w równych udziałach, w szczególnych przypadkach udziały mogą być różne. Dotyczy to zarówno podziału majątku w sądzie, jak i w drodze umowy przed notariuszem. Wynika to wprost z przepisów art. 43 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego.

§ 1. Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
§ 2. Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Spadkobiercy małżonka mogą wystąpić z takim żądaniem tylko w wypadku, gdy spadkodawca wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa albo o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji.

Art. 43. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego

W przypadku podziału majątku w różnych udziałach, kluczowe jest wykazanie różnego udziału w przyczynieniu się do powstania tego majątku. Jednakże przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, należy uwzględnić wiele czynników, w tym nakłady finansowe oraz nakłady osobistej pracy w gospodarstwie domowym oraz przy wychowaniu dzieci.

Sąd Najwyższy w swych wyrokach wskazuje, że odejście od zasady równości udziałów jest możliwe tylko wtedy, gdy małżonek w sposób rażący i uporczywy nie przyczynia się do powstania bądź powiększenia majątku stosownie do swoich możliwości zarobkowych i sił. Oznacza to, że należy brać pod uwagę również i potencjał każdego z małżonków. W inny sposób należy bowiem ocenić postawę Inaczej małżonka, który przez całkowitą niezdolność do pracy nie pomnaża majątku wspólnego, a inaczej w przypadku zdrowej, w pełni sprawnej osoby, która przez lata nie wykazywała inicjatywy, by podjąć zatrudnienie zgodnie ze swoimi możliwościami.

Spłata przy podziale majątku po rozwodzie

W przypadku podziału majątku po rozwodzie obowiązek spłaty powstaje, gdy małżonkowie nie mogą dokonać podziału majątku w naturze, czyli bez sprzedaży poszczególnych elementów. Wówczas mogą sprzedać część lub całość majątku i podzielić uzyskany dochód. Wspólne długi muszą być spłacone w równych częściach przez oboje małżonków.

Orzeczenie o winie byłego małżonka nie wpływa bezpośrednio na podział majątku, chyba że wiąże się z nierozsądnym gospodarowaniem majątkiem lub narażeniem na straty. W takim przypadku sąd może nałożyć sankcje, takie jak obciążenie kosztami procesu lub zwrot części majątku.

Spłata byłego małżonka możliwa jest także w ratach. W takim przypadku zasady spłaty powinny być ustalone w orzeczeniu sądowym lub umowie podziałowej spisanej u notariusza. Każda rata musi być opłacona terminowo, a sąd może odroczyć obowiązek spłaty, zazwyczaj na kilka miesięcy w dwie lub trzy raty.

Podział majątku po rozwodzie u notariusza

Dokonanie podziału majątku w kancelarii notarialnej jest zazwyczaj szybsze niż drogą sądową, jednak bezwzględnie wymaga zgody obu byłych małżonków. W przypadku braku zgody, odwołać można się do pomocy profesjonalnego mediatora. Niekiedy strony decydują się na częściowy podział majątku, obejmujący tylko te składniki, co do których istnieje zgoda.

Jakie dokumenty są potrzebne do podziału majątku u notariusza?

Planując wizytę u notariusza w celu sporządzenia aktu notarialnego umowy o podział majątku po rozwodzie, należy przygotować następujące informacje i dokumenty:

• dane osobowe małżonków:
  • imiona i nazwiska, imiona rodziców,
  • adres zamieszkania,
  • stan cywilny oraz ewentualnie oficjalny dowód na istnienie małżeńskiej umowy majątkowej,
  • nr dowodu tożsamości – dowodu osobistego lub paszportu,
  • numer PESEL,
• w przypadku, gdy umowę w imieniu którejś ze stron transakcji zawiera pełnomocnik, powinien mieć ze sobą oryginał pełnomocnictwa,

dodatkowo należy określić:

• czy podział następuje w związku z zawarciem umowy majątkowej o ustanowieniu rozdzielności majątkowej, orzeczeniem separacji czy w wyniku orzeczenia rozwodu;
• przedmioty wchodzące w zakres podziału majątku (składników majątku);
• sposób podziału poszczególnych składników majątku – komu ma przypaść dany składnik, czy w całości, czy w udziałach, jeśli w udziałach to w jakiej wysokości;
• czy podział majątku przeprowadzany jest ze spłatą/dopłatą na rzecz któregoś z małżonków;
• wartość rynkową przedmiotu umowy, na którą składają się poszczególne składniki majątku;
• termin wydania poszczególnych składników majątku w posiadanie nabywcy.

Ile kosztuje dokonanie podziału majątku po rozwodzie u notariusza?

Opłaty za czynności notarialne podejmowane przez notariusza reguluje Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. W przypadku każdej planowanej czynności notariusz określi taksę notarialną na podstawie analizy dokumentów danej sprawy.

Na koszt notariusza przy sporządzaniu aktu notarialnego umowy podziału majątku po rozwodzie składają się:

1. taksa notarialna, której wysokość regulowana jest rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości,
2. koszt sporządzenia wypisów – 6 zł za każdą rozpoczętą stronę,
3. podatki pobierane w imieniu Skarbu Państwa – podatek darowizny oraz PCC
4. podatek VAT w wysokości 23%
5. oraz ewentualnie opłata sądowa i honorarium za wniesienie wniosku.

Wysokość taksy notarialnej zależna jest od wartości przedmiotu sprawy, czyli w tym przypadku dzielonego majątku i wynosi:

• 100 zł przy wartości majątku do 3000 złotych,
• 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł przy wartości majątku powyżej 3000 do 10 000 zł,
• 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł przy wartości majątku powyżej 10 000 do 30 000 zł,
• 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł przy wartości majątku powyżej 30 000 do 60 000 zł,
• 1010 zł + 0,4% nadwyżki powyżej 60 000 zł przy wartości majątku powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł,
• 4770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł przy wartości majątku powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł,
• 6770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, ale nie więcej niż 10 000 zł lub 7500 zł (dla I grupy podatkowej) przy wartości majątku powyżej 2 000 000 zł.

.